-
شنبه, ۲۱ فروردين ۱۴۰۰، ۰۱:۰۷ ب.ظ
سوم ژانویه ۲۰۰۹ برابر با ۱۴ دی ۱۳۸۷ ، بیست و یکمین سالگرد ملاقات هیات اعزامی حضرت امام خمینی برای ملاقات و ابلاغ مهمترین پیام قرن به رهبر اتحاد جماهیر شوروی میخائیل گورباچف است ، پیامی که در آن به صراحت عنوان شده بود “کمونیست را باید در موزه های تاریخی جهان بنگریم ” و کمتر از دو سال بعد این حقیقت به وقوع پیوست . امام خمینی در شرایطی این پیام را به رهبر شوروی ابلاغ کرد که هیچ کس این اتفاق را پیش بینی نمیکرد و تمام اندیشکده ها و سیاستمداران جهان آنرا امری محال عنوان میکردند
اخیرا مطالب متناقضی در خصوص ماهیت ارز دیجیتال و نحوه برخورد دولت و مجلس با این پدیده منتشر میشود که این پدیده نوظهور اقتصادی را در کانون توجهات اقشار مختلف جامعه قرار داده است
ارزهای دیجیتال در مدت عمر کوتاه خود چالشهای زیادی برای دولتها ، بانکهای مرکزی ، اقتصاد ، بورس ، حوزه و دانشگاه و مجالس قانون گذاری ایجاد کرده است
در این بین مسئولین دولتی و قانون گذار در کشور ما نیز همچون سایر کشورهای دنیا متناسب با شرایط روز تصمیماتی موقتی برای رفع و رجوع مسائل این حوزه گرفته و اجرا کرده است اما هنوز هیچ قانون مدون و جامعی برای دراز مدت نه از سوی دولت پیشنهاد شده و نه در مجلس به بحث گذاشته شده است
با بررسی مجدد و دقیقتر نخستین پیام خالق نخستین ارز دیجیتال و مخترع بلاک چین یعنی ساتوشی ناکاموتو که هویت او نیز همچون پدیده ارز دیجیتال در پرده ای از ابهام قرار دارد شاید بتوان بسیاری از مسائل را برای کارشناسان اقتصادی در دولت و مجلس و حوزه های علمیه و دانشگاهها شفاف تر نمود .
ساتوشی ناکاموتو زنجیره ای به نام بلاکچین برای عرضه بیت کوین اختراع کرد و در نخستین بلاک از این زنجیره یک پیام قرار داد . این پیام شامل یک تاریخ میلادی ، نام یک روزنامه و یک جمله خبری است که با بررسی جداگانه و کلی این سه مورد نتایج جالب توجهی به دست می آید
پیام این است : سوم ژانویه ، نشریه تایمز ، صدراعظم در آستانه کمک مالی دوم برای بانک ها
با توجه به منطق ساتوشی ناکاموتو در ارائه بلاکچین که اعتبار آن به پیوسته بودن بلاکها با یکدیگر برای ایجاد ارزش برای هر بلاک است بهتر است ۶ تیتر دیگر این روزنامه در تاریخ سوم ژانویه ۲۰۰۹ را هم مورد بررسی قرار دهیم هرچند شاید بهتر باشد از اینجا شروع کنیم که چرا سوم ژانویه برای ساتوشی ناکاموتو اهمیت داشته است که اتفاق فوق العاده خلق زنجیره بیت کوین را به این تاریخ مرتبط کرده است ؟
با بررسی تقویم متوجه خواهیم شد که سوم ژانویه سال ۲۰۰۹ بیستمین سالگرد صدور پیام مهمی برای بلوک شرق در تاریخ معاصر جهان بوده است . دقیقا بیست سال قبل از سوم ژانویه ۲۰۰۹ یعنی در تاریخ ۱۴ دی ماه ۱۳۶۷ حضرت امام خمینی رحمت الله علیه هیاتی را برای ملاقات با رهبر کمونیست شوروی اعزام کردند و پیامی را به وی ابلاغ کردند که جمله “کمونیست را باید در موزه های تاریخی جهان بنگریم ” در این پیام جایگاه ویژه ای در تاریخ برای خود دارد
از آن طرف وقتی به ۶ تیتر دیگر در روزنامه تایمز (به معنی زمانها) در تاریخ سوم ژانویه توجه میکنیم باز هم امام خمینی رحمت الله علیه سهم بزرگی در اتفاقات پیرامون آنها داشته است یکی از مهمترین تیترهای این نشریه در آن روز تدارک اسرائیل برای حمله به غزه است و دیگری خبری مربوط به ازدواج سلمان رشدی نویسنده مرتد کتاب آیات شیطانی که هر دو تیتر جزو مهمترین دغدغه های سیاسی و ملی و مذهبی شخص امام خمینی و تمام مسلمانان جهان است
در اینکه هدف ساتوشی از ارائه این پدیده مقابله با کاپیتالیست و اقتصاد سرمایه داری بوده است شکی نیست چرا که اصل پیام به همین موضوع اشاره دارد یعنی کمک دولت به بانکها ولی این نکته حائز اهمیت است که در کنار این پیام زنجیره ای از سیگنالها وجود دارد که مبداء ایجاد بلاکچین و ارز دیجیتال را برای ما روشن خواهد کرد
شاید ساتوشی پیام نانوشته ای در نخستین بلاک زنجیره بیت کوین برای دنیا به خصوص بلوک غرب داشته است : کاپیتالیست را باید در موزه های تاریخی جهان بنگریم
در حال حاضر نیز به چند دلیل میتوان ادعا کرد که ارزهای دیجیتال محکوم به بقا خواهند بود
اولا بازارهای مالی بر پایه پول فیات به دلیل دخالت سیاستمداران و صاحبان سرمایه در میزان ارزش آن به سرعت کاربرد خود را در میان مردم از دست داده که روند رو به رشد سرمایه گذاری در بازار ارزهای دیجیتال موید این مطلب است
ثانیا از آنجا که در بستر بلاکچین اشخاص دارایی دیجیتال خود را در والتهای شخصی نگهداری میکنند و تا این لحظه هیچگونه مسیری برای بازیابی این والتها پس از فوت مالک یا حتی فراموشی و گم کردن رمز پیشبینی نشده ، تنها خود فرد باید در وصیت نامه رمز والت این دارایی را به اشخاص دیگر یا وراث منتقل کند و این امکان با احتمال بسیار زیاد وجود دارد که به دلیل بروز مرگهای ناگهانی برای همیشه این گونه دارایی ها محبوس شده و از دسترس خارج شوند به همین دلیل میزان عرضه در دراز مدت کم شده و ارزش این دارایی ها به دلیل افزایش روزافزون بالا خواهد رفت
روندی که در فرایند coin burn همین حالت را برای افزایش ارزش دارایی دیجیتال ایجاد میکند
ثالثا تغییر جهت برای ایجاد پشتوانه دارایی از اطلاعات به سمت اعتبار به دلیل عدم شفافیت در اطلاعات موجود درحال گسترش است و اعتبار ، بیش از هر چیز دیگر به عنوان پشتوانه دارایی ها ارزش گذاری خواهد شد و ارزهای دیجیتال به دلیل اعتبار بالای بلاکچین در رده نخست از لحاظ اعتبار سنجی قرار خواهند گرفت
اقدام ساتوشی ناکاموتو در انتخاب این تاریخ برای ابلاغ مهمترین پیام خود از این جهت حائز اهمیت است که بُعد دیگر دنیای سیاست یعنی کاپیتالیست یا سرمایه داری متکی به نظام بانکی و پول فیات است و ساتوشی ناکاموتو با خلق بیت کوین و ارائه بلاکچین آمده بود تا بگوید “کاپیتالیست را باید در موزه های تاریخی جهان بنگریم” آیا lمیتوان ادعا کرد ساتوشی ناکاموتو جای این تیتر را در نشریه تایمز مورخ سوم ژانویه ۲۰۰۹ خالی دیده بود ؟ و با انتخاب یک تیتر از این نشریه بین المللی و درج آن در بلاک جنسیس بلاکچین بیت کوین در صدد اعلام پایان کاپیتالیست بوده است ؟
کاپیتالیسم یا همان سرمایه داری، نظام اقتصادی است که با انقلاب صنعتی در اروپا و آمریکا پدید آمد و مراد از آن سیستمی است که در آن مالکیّت خصوصی سرمایه تعیین کننده چهره اقتصادی و سیاسی آن و هم چنین پدیدآورنده نوعی نظم اجتماعی خاص است که در آن طبقه حاکم، همان سرمایه دار یا بورژوا[۱] می باشد و بیشترین سود را از نیروی تولیدی جامعه می برد در این نظام کاپیتالیستی یا سرمایه داری مالکانِ سرمایه های بزرگی وجود دارند که واحدهای بزرگ تولیدی و سرمایه ای (مانند بانک ها) به آنان تعلق دارد.
کاپیتالیسم یا سرمایه داری، به عنوان ایدئولوژی، پشتیبان نابرابری های درآمد و ثروت است و آن هوادار لیبرالیسم اقتصادی است و بازار آزاد اقتصادی را شرط لازم پیشرفت اقتصادی می داند دوره های آن با رشد سرمایه داری بازرگانی آغاز می شود و با انقلاب صنعتی مرحله ای از آن با سرمایه داری صنعتی دنبال می شود و در این دوره مالکان کارخانه های بزرگ و دیگر بنگاههای اقتصادی بر جریان تولید مسلطند و مرحله بعد با سرمایه داری مالی نظام کاپیتالیستی استمرار می یابد
دراین دوره تسلط اقتصادی رفته ـ رفته به دست بانک داران و پول داران بزرگ می افتد و آنان با پول خود بر موسسه های صنعتی مسلط می شوند و در این دوره سرمایه گذاران با قدرت مالی خود از واحدهای صنعتی و تولیدی و از دیگر واحدهای اقتصادی، سود می برند[۲] در این دوره ها وجه دیگری که نظام کاپیتالیستی پیدا کرد وجه امپریالیستی است که با تسلط بر منابع اقتصادی و مالی دیگر کشورها انحصار اقتصادی را با بنگاههای اقتصادی چند ملیتی به وجود آوردند
یعنی سرمایه داران برای کسب سود به سرمایه گذاری در خارج از کشور خود دست یازیدند و با این حرکت، بازارها و مواد خام و بالاتر از همه فرصت هایی برای سرمایه گذاری سرمایه های اضافی را به دست آوردند و این شرکت های چند ملیتی با تسلط بر منابع و بازار دیگر کشورها در واقع یک سلطه اقتصادی پیدا کردند که آن تسلط سیاسی را هم به دنبال داشت و این بود که نظام کاپیتالیستی یک امپریالیسم نو یا امپریالیسم اقتصادی را بر دنیا حاکم کرد و این به معنای وضعیتی است که کاپیتالیسم با گسترش قدرت مالی ـ سرمایه ای خود حیات سیاسی ـ اقتصادی دیگر کشورها را در سایه قدرت مالی و سرمایه ای خود قرار داده است.[۳]
یعنی کاپیتالیسم و نظام سرمایه داری علاوه بر تسلطی که بر منابع و بازار دیگر کشورها داشت و سیطره جهانی را در این باره از آن خود کرده بود امروزه با تسلط بر بازار سرمایه و دستاوردهای دانش بشری هرمونی و غلبه خود را بر جهان بیش از پیش افزوده است و حتی این ذهنیت را ایجاد نموده است که کشورهای در حال توسعه هم ناگزیرند در این گردونه حرکت کنند
با این وجود باید گفت نظام کاپیتالیستی آسیب پذیر است و برای خروج و استقلال از این ترتیبات نظام کاپیتالیستی رهبران انقلابی و آزادیخواهان جهان به خصوص مسلمانان باید هوشمندانه تمهیداتی بیاندیشند تا بتوانند با ارائه الگوهای توسعه همراه با خودباوری و خود اتکایی، خود را از این گردونه درهم تنیده خارج کنند درست است که نظام کاپیتالیستی و سرمایه داری امروزه هژمونی خود را با وابستگی دیگر کشورها آنقدر پیچیده و درهم تنیده کرده است که بعضی کشورها حیات خود را در این ترتیبات می بینند لکن این مرعوبیت از ناحیه اغراق هایی است که رسانه های وابسته به نظام کاپیتالیستی به مردم جهان القاء می کنند و مردم انقلابی و آزادیخواهان جهان باید این باور را داشته باشند که بدون نظام کاپیتالیستی، جهان برقرار است و به حیات خود ادامه می دهد
لذا می توان از این گردونه و چنبره نظام کاپیتالیستی بیرون بود و به حیات خود ادامه داد و پیشرفت و توسعه را می توان بدون ترتیبات نظام کاپیتالیستی دنبال کرد مسلمانان آنقدر استعداد و توان دارند که با همگرایی می توانند رشد و توسعه را بدون این وضعیت حاکم تعریف کنند پیشرفت های علمی کشور و مقاومت در تحریم هایی که سرمداران نظام سرمایه داری بر کشور ما تحمیل کردند نشان می دهد که ما می توانیم چنین امکان هایی را محقق سازیم
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱ـ فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ایان مک لین، ترجمه دکتر حمید احمدی، نشر میزان، ص۹۸ ـ ۱۰۱٫
۲ـ استعمار فرانو (نظام سلطه در قرن بیست و یکم)، آقای جواد منصوری، انتشارات امیر کبیر.
پی نوشت ها:
[۱]. بورژوا همان طبقه سرمایه دار است.
[۲]. ر.ک دانش سیاسی، داریوش آشوری، انتشارات مروارید، ص۱۹۹٫
[۳]. ر.ک دانش سیاسی، همان، ص۳۷٫
